Back Eta hik zer? - Artearen bidezko eraldaketa soziala: Antzerki-foruma, egungo testuinguru sozial eta politikoan bizikidetza sustatzeko topagune gisa
Lantzen dituen arlo artistikoak:
Zein eskola-ikasgairekin duen harremana:
900+21%BEZa
Euskal Herriko testuinguru politiko eta sozialean bizikidetza eta adiskidetzea bultzatzeko helburuarekin, «antzerki-forum: eta hik zer?” proiektuak gure bizikidetzan sakontzeko topagune eta aukera izan nahi du. Hiru gairen inguruan hausnartzeko gunea: zer gertatu da eta zergatik? Zer egin dezakegu orain? Zer egin behar dugu etorkizunean berriro gerta ez dadin?
Aurkezten diren sei istorioek euskal kasuan bizikidetzaren eta adiskidetzearen errealitatea dute oinarri. Hala ere, obra honek ikusleari dei egiten dion moduak ikuslea ikusten duenak bere bizitzan izan dezakeen edo bizi izan duen edozein gatazka aipatzen du. Errealitate komunaren eguneroko ekintzetan hainbat pertsonak egiten dituzten narratiben bidez, publikoa bere burua hautematen du indarkeriaren aurrean ematen dituen erantzun edo isiltasunetan.
Lehenengo zatia: sei pieza txikiz osatutako antzezlana antzeztuko da: «Eta hik zer ?». Bi aktorek sei istorio labur interpretatuko dituzte, indarkeriak egunerokotasunean utzitako tentsio eta hausturak ardatz hartuta (beste auzokideekin hitz egiten ez duten bizilagunak, helduengandik jasotako tentsioak daramatzaten nerabeak, irauten duten isiluneak, tabua duten familiak, etab.). 40 minutuko iraupena du.
Bigarren zatia: Forum. Obra aztertu ondoren, moderatzaileek istorioetan aldaketa txikiak egitera gonbidatuko dituzte parte-hartzaileak, istorio horien garapen positiboenak aztertuz. Gainera, nahi duenak eszenatokira eraman ahal izango ditu aldaketa horiek, aktoreen eta ikusleen gomendioen laguntzarekin. Horrela, ikusleak antzezlanaren gidoilari eta zuzendari bihurtuko dira, agian errealitatearena. Iraupena: 1 ordu eta 20 minutu.
Bi ordu guztira
(Kontuan izan baloratuko direla jarduerak antolatzeko berezkoa duten egokitasuna eta erraztasuna: lekua, iraupena, garraio beharrak, ikastetxeak jarri beharko lituzkeen baliabideak… gauzatzeko erraza izatea hobetsiko da.).
Aktoreak ikastetxera bertara autoarekin sartu beharko lirateke, aparkatzeko eta beharrezko elementuen zamalanak errazteko. Hori ezinezkoa bada, ahalik eta modurik erosoenean nola egin daitekeen adieraziko da.
Antzezlana ez da auditoriumetan, frontoietan, kiroldegietan, aire zabaleko kantxetan... egingo. Hurbileko antzezlan bat da, eta ikasleekin elkarreraginean arituko da. Beraz, ikaslerik gabeko gela handi bat edo antzezleku bat egokiena litzateke. Ikastetxeak ikasleentzako aulkiak jarriko ditu, beste bat irakaslearentzat.
Jardueraren arlo pedagogikoari buruzko txostena.
(Kontuan izan haren egokitasuna baloratuko dela, ikuspegi kualitatibo batetik: helburu dituen gazteentzat egokia izatea, gizarte balioak lantzeko aproposa izatea -inklusioa, generoa, aniztasuna…-, erabilitako metodologiak, indarrean dagoen arloetako curriculumarekiko lotura, ikastetxean izan dezakeen eragina ikaskuntza esperientzia berri gisa…)
Lan-metodo honi bakerako hezkuntzan ikuspegi sozio-afektiboa deitzen diogu. Edukiak ez ezik, jarrerak eta balioak ere transmititu eta azpimarratu nahi ditugu. Metodologia ludikoa, parte-hartzailea, kooperatiboa, hausnarketa eta espiritu kritikoa sustatuko dituena. Ikuspegi sozio-afektiboa landu nahi den egoera "nork bere azalean bizitzean" datza, horrela, lanean ari garena ulertu eta sentiaraziko diguna lehen pertsonan esperimentatzeko, hura ikertzera motibatzeko eta, azken batean, jarrera enpatikoa garatzeko. Honek gure ebazpenak eta jarduteko moduak aldatzera eramango gaitu, hau da, konpromiso pertsonal eraldatzailea hartzera.
Bi ezaugarri handi ditu:
Helduok adingabeei zuzendu ohi diegun diskurtsoaren, teoriaren edo gomendioaren aurrean, ekimen honek hizkuntza sortzailea, dibertigarria eta inplikatzailea eskaintzen du, haiekin komunikatzeko bitarteko gisa, askoz didaktikoagoa eta pedagogikoagoa dena;
Gurasoek edo irakasleek eskolan arrazakeria edo indarkeria bezalako gaiez irakastean adingabeei jartzen diegun entzute pasiboaren aurrean, antzerki-forumak aukera ematen die haiek ikusleak izateaz gain aktoreak eta zuzendariak diren esperientzia bat bizitzeko. Errealitate bidegabe bat fikzio bihurtzeko aukera dute. Antzerkian eraldaketa horren subjektu izateak bizitza errealean antzeko eraldaketak izaten laguntzen die.
Zapalduaren antzerkiaren metodologiaren bidez, gazteak ispilu gisa identifikatzen dira beren errealitatearekin, erabiltzen dituzten hitzekin, portaerekin eta egunero erabiltzen dituzten jarrerekin. Beren burua dramatizazioa osatzen duten hiru piezetan islatuta ikusten dute: gazte batzuk familia-ereduren batekin identifikatzen dira, nolabait etiketatutako pertsonaia batekin, beren desberdintasunean onartua izateko nahiarekin, edozein dela ere, eta inpaktu handia jasotzen dute, ez mentala, emozionala baizik, eta, beraz, fisikoki sentitzen dute, bai eta une horretan berpizten diren benetako emozioekin ere. Orduan geratzen dira soberan diskurtso guztiak, hitzaldiak eta horma guztiak. Haiek, gazteek, istorioan parte hartu, aldatu, proposatu, sortu eta erabaki egiten dute.
Proiektu honek ez du portaera aldatzea ere nahi, gaztaroan askoz sakonagoa den zerbait baizik. Aniztasunaren aurreko pertzepzio-aldaketa. Sintomak ez konpontzea, baizik eta modu jakin batean jardutera, aurrez epaitzera eta etiketatzera garamatzan barneko kausa pertsonala. Artearen bidez hitz egiteko eta positibo bihurtzeko leiho bihurtzen gara.
(Modu labur eta zehatzean, eta jarduera mota honetara mugatuta. Ekidin curriculum luzeak eta proposatzen den jarduera motarekin zerikusirik ez duten esperientziak)
Baketik fundazioa norberaren, hezkuntzaren, bizikidetzaren, antolaketaren edo gizartearen eraldaketa prozesuak sustatzen ditu, zentzu etikoarekin. Aldaketa-prozesu horiek esperientziaren pedagogiaren bidez sustatzen dira. 15 urte bete ditu Baketik Fundazioak, eta erreferente gisa aurkeztu du bere burua bitartekotza lanetan, gatazkak konpontzen eta hainbat prestakuntza-prozesuren bidez elkartasuna eraikitzen. 2007. urteaz geroztik, Baketik taldeak, Antzerki Forumaren metodologiari esker, sentsibilizazio-lan bat egin du, batez ere haurren eta gazteen artean, jazarpenari, arrazakeriari, alkohol-kontsumoari, bide-hezkuntzari edo emakumeen eta gizonen arteko berdintasunari dagokienez.
2007tik 2020ra arte, gutxi gorabehera 30.000 ikaslek parte hartu dute gure lanetan. Ikasleek, euren irakasleek, Baketik-ek eta saioetara joan ahal izan diren pertsonek egindako ebaluazioa bat dator: antzerki parte hartzailearen formula hau zuzena eta eraginkorra da eskolan balio etikoak sustatzen laguntzeko.