Munduak aldaketa garai bat bizi du, asaldura geopolitikoen eta ziurgabetasun ekonomiko eta sozialen eraginez. 2022an, gerra Europaren bihotzera itzuli zen Errusiak Ukraina inbaditu zuenean, eta hari batu zaizkio pandemiaren ondorio sozioekonomiko luzeak, prezioen gorakada edo munduko krisi energetikoa.

Testuinguru horretan, Gipuzkoako Foru Aldundiaren erronka nagusia da, oraindik ere, ahulenak babestea egungo munduaren erronken aurrean. Izan ere, 2022an zehar, Aldundiak, Euskal Autonomia Erkidegoko gainerako erakundeekin batera, irmotasunez jardun du prezioek gora egitea bezalako gaiei aurre egiteko, batez ere horretara bideratutako neurri fiskalen bidez.

Gipuzkoako Foru Aldundiak agintaldi honetarako erronka estrategiko gisa mantentzen du desberdintasun ekonomiko, sozial, linguistiko edo bestelakoen aurkako borroka. Zehazki, Gipuzkoaren asmoa da desberdintasun tasa txikienak dituzten Europako lurraldeen artean egotea. Horrek garrantzi berezia hartzen du mehatxu gero eta handiagoen eta ziurgabetasunen aldi honetan, non foru erakundearen araua inor atzean ez uztea izan behar baita.

Arlo sozialarekin batera, bistakoa da ekonomiari bultzada emateak izan behar duela Aldundiaren beste jarduketa ardatz nagusi bat datozen hilabeteetan. Izan ere, foru erakundearen iritzia da garapen soziala eta garapen ekonomikoa txanpon bereko bi aldeak direla, eta bata ez dela ulertzen bestea gabe. Ekonomia indartsu eta lehiakor bat ongizate maila altuak dituen gizarte kohesionatu baten oinarria da. Horregatik, egungo egoera ekonomikoaren aurrean, Aldundiak arlo ekonomikoan jardutea ere jotzen du lehentasunezkotzat, azken urteotan egin duen bezala.

Alde horretatik, 2023an garrantzi berezia hartzen dute Etorkizuna Eraikiz programaren barruan abian jarritako proiektu estrategikoek, zeinak etorkizuneko Gipuzkoako ekonomiaren zutabeak izango baitira. Hala, Adinberri, Naturklima edo Mubil bezalako proiektuak azpiegitura nagusiak sendotzeko eta abian jartzeko fase erabakigarri batean sartuko dira ekitaldi horretan, eta horrek modu erabakigarrian lagunduko du lurraldeko ekonomia indartu dadin.

Horrekin batera, Gipuzkoak garapen ekonomiko eta sozial jasangarriaren aldeko apustua egiten jarraituko du, betiere ingurumena errespetatuz eta gero eta energia garbiagoetan oinarrituz. Mundua larrialdi klimatikoan dagoen honetan, lurraldeak gai horretan erreferentzialtasuna irabaztea ere lortu nahi du Aldundiak.

2023ko aurrekontua emaitzetara bideratutako aurrekontu baten beharkizunei jarraituz osatu da.

Emaitzetara bideratzean, aurrekontu programek adierazleak helburuekin lotzen dituzte, eta azken horiek ekintzekin eta baliabideekin. Horrenbestez, politika publikoen multzo osoa gauzatzeko oinarrizko tresna izateaz gain, aurrekontuak plangintza eta ebaluazio sistema ere badira, aurrekontuko baliabideak lortzea espero diren emaitzekin lotzen baititu, betiere efikazia, efizientzia eta gardentasuna hobetze aldera.

Ikuspuntu horrek aukera ematen du zeharkako politikak elkarrekin uztartzeko (genero berdintasuna, hizkuntza berdintasuna eta partaidetza), eta programek politika horien garapenean duten eragina adierazten du.

Aurrekontu Irekiak 2022-2023 prozesuari jarraipena eman zaio, zenbait berritasunekin. Horien helburua da iritzi publikoari protagonismo eta pisu handiagoa ematea erabakiak hartzeari dagokionez, eta herritarren partaidetza errazten duten mugarriak zabaltzea, prozesua diseinatzen denetik ebaluazioaren azken faseraino.

Gipuzkoako Lurralde Historikoaren aurrekontu orokor hauen helburua baliabide publikoen kudeaketa finantzario egokia lortzea da, gastu publikoaren banaketan ahalik eta efizientziarik handiena ziurtatze aldera.

Aurreko ekitaldiari dagokionez, aurrekontu osoa % 10,13 hazi da, aurrekontu propioa % 8,41 hazi da eta Udalak Finantzatzeko Foru Funtsa, aldiz, %7,23 handitu da termino homogeneoetan.

Gastu politikei dagokienez, gizarte gastuetara eta errepide bidezko bidaiarien garraiora bideratutako kredituak zabalgarritzat hartu dira, kontuan izanik gerta daitekeela haien zuzkidura nahikoa ez izatea ekitaldian zehar agertzen diren beharrei aurre egiteko, betiere azpimarratuz borondate politikoa dela kreditu horiek zuzkitzea aurrekontu beharrak estali arte.

Izaera hori dute, halaber, eraldaketa- eta erresilientzia-planekin eta proiektu estrategikoekin lotutako ordainketa kredituak, ekitaldian zehar sortzen direnak egungo egoera ekonomikoak sortutako beharrak asetzeko, proiektu estrategikoen exekuzioetarako sortutakoek eta erresidentzien eredu berrien garapenera lotutako inbertsioetarako eratutakoek.

Lurraldearen ongizatea garatzeko udalen eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren artean beharrezkoa den lankidetza kontuan hartuta, aurrekontu hauek 47,44 milioi euroko dirulaguntzak aurreikusten dituzte lurraldeko toki entitateen alde.

Gipuzkoan, Araban eta Bizkaian zerga itunduen ondorioz bildutakoaren datuak (PFEZ, Sozietateen gaineko Zerga, BEZ, Zerga Bereziak,...) eta Udalak Finantzatzeko Foru Funtsari buruzkoak.