Ongizatearen eta bizi-kalitatearen aldeko lankidetzan aurrera egiteko hitzarmena berritu dute Gipuzkoak eta Pirinio Atlantikoek

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Pirinio Atlantikoetako Departamentu Kontseiluak Mugaz Gaindiko Lankidetza Hitzarmen berria sinatu dute gaur Foru Jauregian, eta 2028ra arte egongo da indarrean. Eider Mendoza diputatu nagusiak eta Jean-Jacques Lasserre departamenduko kontseiluaren presidenteak sinatu dute akordioa, bi erakundeetako ordezkarien artean egindako ekitaldi instituzional batean. Akordioak lankidetza indartzen du funtsezko esparruetan, hala nola haurren eta adinekoen babesean edo lankidetzan edo Ideiak bezalako proiektuak sustatuz. Eider Mendoza diputatu nagusiak nabarmendu duenez, “hitzarmen honek pertsonen ongizatea eta bizi kalitatea jartzen ditu gure ekintza bateratuaren erdigunean. Iparralderekin batera, erronka handiei aurre egiteko irtenbide partekatuak eraikitzen jarraitu nahi dugu ”. Lasserreren esanetan, berriz, “lankidetza-esparruak ez dira halabeharraren ondorio”, eta “dagozkigun eskumen sozialek lan partekatuko errealitate batera garamatzate”. Errealitate horretan, “jardunbide egokien truke ugari finkatu dira, gaur egun gure herritarren eguneroko bizitzan eragin zuzena dutenak”.

Sinatu berri dena mota horretako bosgarren hitzarmena da 2005 urtetik, eta jarraipena ematen dio mugaren bi aldeetako lurraldeen arteko lankidetza estuko ia bi hamarkadari. Urte hauetan zehar, akordioei esker, ezagutzak partekatu eta ekimen bateratuak bultzatu ahal izan dira hainbat arlotan, hala nola haurren eta mendekotasunaren babesean, gizarteratzean, kirol hitzarmenetan, ekimen kulturaletan eta larrialdietako lankidetzan (ALERT programa). Azpimarratzekoa da, halaber, mugaz gaindiko lehen ekimen parte-hartzailea, Ideiak izenekoa, bultzatu izana. Izan ere, Gipuzkoako eta Iparraldeko elkarteentzat lankidetza-gune bat ireki du, besteak beste, kultura-, ingurumen-, gizarte- eta kirol-ekimenak elkarrekin bultzatzeko.

Diputatu nagusiak adierazi duenez, “urte hauetan guztietan izandako lankidetzak erakutsi digu, bi erakundetatik harago, badagoela komunitate bat, lurralde, kultura, hizkuntza eta historia komun bat partekatzen dituena, eta, horrez gain, erronka sozial eta ekonomiko handiei erantzunak bilatzen dizkiena. Hemen, gure lurraldeetan, baina baita Europa mailan ere aurre egin beharreko erronkak”. Ildo horretan, Mendozak tokiko administrazioak aldarrikatu ditu eragile estrategiko gisa eta ekimen bateratu baten beharra adierazi du, “abiadura handiko trena bezalako proiektu estrategikoak bultzatzea exijitzeko, lurraldearen, ekonomiaren eta herrialde osoaren ikuspegitik ezinbesteko azpiegitura baita”. Horrela, diputatu nagusiak azpimarratu du Bordele-Dax-Hendaia adarraren bidez Abiadura Handiko Korridore Atlantiko Europarrarekin lotzea funtsezkoa dela Atlantikoko hegoaldeko ardatzean gaitasun handiko trenbide-sare baterantz aurrera egiteko, non Gipuzkoak eta Pirinio Atlantikoek Europako iparraldea eta hegoaldea lotzeko puntu neuralgiko gisa jardun ahal izango duten ”.

Jean-Jacques Lasserreren ustez, “hogei urte baino gehiagoko gure harreman instituzionala lurraldearen antolamenduaren logika partekatu baten oinarrian eraiki da, eta horrek herritarrentzat benetan operatiboak, zehatzak eta ikusgarriak diren proiektuak garatzera eraman gaitu. Herritarrak, gainera, lankidetza horren indarguneetako bat dira, eta lurraldeko proiektuen erdigunean kokatzen dute elkarlana bultzatu dugun Ideiak ekimenaren bidez, parerik gabeko esperientzia Frantzian. ”

Lau ardatz, ongizatea erdigune

Hitzarmenak lau jarduera-eremu nagusi ezartzen ditu, datozen urteetako ibilbide-orria markatuko dutenak. Lehentasunezko ekintza-arloa gizarte-politikena izango da eta haurren babesaren, mendekotasunaren arretaren, autonomiaren eta zahartzearen arloko lankidetza indartzen da. Gainera, mugaz gaindiko laneratze-programei esker, pertsonen aukerak hobetuko dira mugaren bi aldeetan, enplegu-espazio komun bat sortuz. Gobernantzari eta herritartasunari dagokienez, Ideiak sendotu egingo da, elkarteen sarea eta euskararen sustapena bultzatuko dira, eta larrialdietan lankidetzan jarraituko da ALERT proiektuaren bidez. Esparru horretan senidetuko dira Irungo eta Hendaiako suhiltzaileen etxeak. Azkenik, kohesio eta garapen jasangarriaren ardatzean, datuen eta informazio kartografikoaren ustiapen partekatua, berrikuntza sozialeko ekimenak bultzatzea eta natura ondarearen balorizazioa sustatuko dira, Talaia Bidea bidezidorrari balioa emateko eta antzeko jarduerekin.