Donostiako Tabakoen fabrika - Tabacalera (1852-2003)
Bolumena:
3.071 kaxa, 800 plano inguru
Funtsaren garrantzia eta edukia:
Funts honetan Donostiako tabako fabrikako dokumentazioa jasotzen da. Zehazki, 1852.urtetik 2003.urtera enpresa horrek ekoiztutako agiriak biltzen dira.
Donostiako lehenbiziko tabako fabrika Garibai kalean izan zen, eta 1878ko maiatzaren 27ko Errege Aginduaz sortu zen, 1876an Foruak kendu zituztenean. Bertako instalazioen mugak kontuan hartuz, 1888an eraikin berria egiten hasi ziren, gaur egun Tabakalera izenez ezagutzen dena eta 1913an inauguratu zena.
1888.urtetik aurrera Tabakoaren Errentamendu Konpainia enpresak ustiatu zuen tabakoaren negozioa bertan, 1945ean Tabacalera, S.A.-k ordeztu zuen eta 1998.an enpresa publiko izatetik pribatu izatera pasatu zenean, Altadis, SA-ren eskuetan gelditu zen. Azkenik, 2001-2002 urteetan Donostiako tabako fabrika itxi egin zen, estatuan beste hainbatekin pasa zen moduan.
Funts hau Donostiako eta Gipuzkoako historia industriala ikertzeko oso aberatsa da eta hainbat ikuspegi lantzeko aukera ematen du:
- Emakume langilearen ikuspegitik: enpresako langile gehienak emakumezkoak ziren, eta lantegi desberdinetan banatuta aritzen ziren eskulanetan. Era kolokialean, "devenadorak", "zigarrerak" eta "pitillerak" esaten zitzaien. Enpresak tabakoa ekoizteko oso makina aurreratuak zituen, baina enpresaren input nagusia emakume langile haien eskulana zen.
- Langileriaren ikuspegitik: asistentzia-sistema propioa eduki zuten eta hainbat eskubide berezi ere bai (ikasketetarako laguntzak, etxebizitzak alokatzea, ekonomatoa). Lan-istripuetako dokumentazioa ere kontserbatzen da eta baita, ordezkaritza sindikalekoa ere.
- Makineriaren ikuspegitik: dokumentazioaren zati bat makinen katalogoek osatzen dute.
- Arkitekturaren ikuspegitik: Atotxa ondoko eraikinaren jatorrizko proiektuak eta planoak daude. Urteetan zehar egindako erreformak ere bai.
- Ekonomiaren ikuspegitik: dokumentazioaren zati handi bat enpresa kudeaketaren lekuko zuzena da. Nagusiki, administrazio ekonomikoaren, ekoizpenaren, banaketaren eta salmentaren dokumentazioa da gorde dena
Sailkapen taula:
1.3. Eskutitzak kopiatzeko liburuak
1.4. Gutuneriaren sarrera eta irteeren erregistro-liburuak
1.6. Tabakoaren sektoreari buruzko azterlanak eta argitalpenak
2. Arlo ekonomiko-finantzarioa
2.1.1. Langileen nomina ordaintzea
2.1.1.3. Langileen nominei lotutako dokumentazioa
2.1.1.5. Nominari aplikatutako atxikipen judizialak
2.1.1.6. Aurrerakinen kudeaketa
2.1.2. Egindako ordainketak eta kobrantzak
2.1.2.3. Fakturen kopiatzailea
2.1.2.4. Ogasunari egindako likidazioak
2.1.2.6. Banku-transferentziak
2.1.2.7. Banku-kontuen mugimenduak
2.1.2.8. Altxortegiko mugimenduen laburpenak
2.2.2. Kontabilitate-zerrendak
2.2.2.1. Kontabilitate-laburpenak
2.3.1. Tinbrearen erregistro-liburua
3. Industria- eta merkataritza arloa
3.1.1.1. Makineriaren katalogoak eta eskemak
3.1.1.2. Makinen eta ordezko piezen prezioen zerrendak
3.1.1.3. Makineria erosteko eta instalatzeko espedientea
3.1.1.4. Makinak konpontzeko espedientea
3.1.1.5. Makinen errendimenduari buruzko txostenak
3.1.2. Eraikinaren eraikuntza eta mantentze-lanak
3.1.2.1. Eraikina eraikitzeko obrak
3.1.2.2. Hobekuntza-obrako espedientea
3.1.2.3. Eraikinaren eta tailerren planoak
3.1.2.5. Instalazioak konpontzea
3.1.3. Obren eta instalazioen kontrola
3.1.3.2. Ondasunen inbentarioa
3.1.3.3. Onartutako aurrekontuen aurkibidea
3.1.3.4. Onartutako aurrekontuak eta aurrekontutik kanpoko gastuak
3.2. Ondasun higigarrien erosketa
3.2.2. Materiala erosteko espedientea
3.3.1. Tabako-hornikuntzako kontuak
3.3.2. Paketez hornitzeko kontuak
3.3.3. Materialen kontsumoaren egoera
3.4.1. Biltegira itzulitako tabakoaren erregistro-liburua
3.4.2. Biltegietara itzulitako landugabeko tabakoaren eta ebakinen erregistro-liburua
3.4.3. Paketatzeen, ontzien eta fabrikazio-tresnen erregistro-liburua
3.4.4. Laboreetan inbertitutako tabakoaren erregistro-liburua
3.4.5. Landugabeko tabakoaren beste eragiketa batzuen erregistro-liburua
3.4.6. Biltegiratutako laboreen erregistro-liburua
3.4.7. Tabako-xehearen eta destaroen erregistro-liburua
3.4.8. Tabakoaren azterketaren erregistro-liburua
3.4.9. Elaboratuen irteeraren erregistro-liburua
3.4.10. Ordezko piezen zerrendak
3.4.11. Doako laboreen kontrola
3.4.13. Jasotako materialen parteak eta irteeren orriak
3.5.1. Ekoizpenari buruzko hileko eta urteko txostenak
3.5.2. Kalitate-kontroleko urteko txostenak
3.5.3. Produkzioko jarraibideak
3.5.4. Ekoiztutako produktuen kalitate-kontrola
3.6.2. Lurreko garraioen gidak
3.6.4. Tabakoaren deklarazioa Europar Batasunean zirkulatzeko
3.7.2. Esportazioen espedientea
3.7.3. Tabako-makinen kontrola
4.1.3. Langileen zehapen-espedienteak
4.1.4. Argitalpen lagungarriak
4.1.5. Absentismoaren kontrola
4.1.7. Langileen kontratazioa eta enplegu-erregulazioko espedienteak (ERE)
4.3. Asistentzia-sistemaren kudeaketa
4.3.1. Langileen altak eta bajak, gaixotasunagatik eta amatasunagatik
4.3.2. Gizarte Segurantzaren likidazioa
4.3.3. Lanerako ezintasunari buruzko memoriak
4.3.4. Gizarte Aurreikuspeneko Tabakalerako Mutualitatearen (MUTAPS) dokumentazioa
4.3.5. Aparteko orduen jakinarazpena
4.3.6. Laguntza eta pentsio kutxaren kudeaketa
4.4.1. Hitzarmen kolektiboak eta ordainsarien taulak
4.4.2. Ekonomatuaren altak eta bajak
4.4.3. Ekonomatuan egindako eskaerak
4.4.4. Diru-laguntzak emateko espedienteak
4.4.5. Etxebizitzak alokatzeko espedienteak
4.4.6. Etxebizitza propioa erosteko mailegu-espedienteak
4.5. Laneko osasunaren kudeaketa
4.5.1. Lan-istripuen erregistroa
4.5.2. Segurtasun eta Higiene Batzordearen bileren aktak
4.5.3. Segurtasun eta Higiene Batzordearen memoriak
4.5.4. Lan-osasunari buruzko txostenak
4.6.1. Langileen batzordeen aktak
4.6.2. Sindikatuek banatutako lan-informazioa
4.6.3. Afiliatutako langileen kudeaketa
4.7. Kultura-jardueren kudeaketa
4.7.1. Kultura-jardueretan parte hartzea