2000. urteaz geroztik, Gipuzkoan ahalegin publiko handiak egin dira bizikleta biztanleen eguneroko bizimoduan sar dadin. Aitortu behar da, nolanahi ere, mugikortasun-ereduaren aldaketaren hasieran gaudela, baina hasiera hori ezinbesteko esparrua da bizikleta gure herri eta hirietan normalizatzea lortzeko.
Bultzada hori bat dator Gipuzkoako biztanleen gehiengoaren iritziarekin, biztanleen % 79 oso ados edo nahiko ados baitago Gipuzkoan bizikleta bidezko mugikortasuna sustatzeko baliabide publiko gehiago inbertitzearen egokitasunarekin.
Zalantzarik gabe, txirrindularitzaren aldeko giro horrek zerikusia du, besteak beste, bizikletaren defentsarako hainbat elkartek, hala nola Kalapie Hiri Txirrindularien Elkarteak (1989), Balazta Bidasoko bizikletaren aldeko elkarteak (2016) eta Gurpilartea bizikleta eta garraiobide ez kutsakorren aldeko elkarteak, (2014) etengabe egiten duten lanarekin.
Gipuzkoan, biztanleriaren zati handi batek, % 45ek, bizikleta gutxienez hilean behin erabiltzen du, eta % 7k egunero erabiltzen du. Gainera, txirrindularien joan-etorrien ehunekoa, joan-etorrien kopuru osoarekin alderatuta, handituz doa pixkanaka: 2016an % 2,5 zen, eta 2021ean, berriz, % 3,0 eta % 3,8 artekoa izan dela zenbatetsi dezakegu.
Argi dago arlo honetan oso egoera ezberdinak daudela. Herri batzuetan, hala nola Zarautzen, Tolosan edo Donostian, argi dago eguneroko txirrindularitza normalizatzen ari dela (azken hiri horretan, bizikleta bidezko mugikortasuna banaketa modalaren % 4,2 zen 2016an), Urola Kostan bezala; Goierrin eta Debabarrenan, aldiz, bizikleta bidezko mugikortasuna oraindik murritza da.
Nolanahi ere, bizikletek Gipuzkoako mugikortasunean duten pisua apala da oraindik ere, batez ere Europako beste lurralde batzuekin alderatuz gero, horietan guztizkoaren % 20tik gorako ehunekoak lortzen baitira.
Azken 22 urteetan, gure erakundeak zerbitzu, azpiegitura eta araudien sare bat antolatu du, bizikleta-sistema integral bat egituratzeko. Sistema horren helburua da, hain zuzen, autoetan eta motoetan egiten diren bidaiak murriztearen ondorioz bizikletaz egiten diren joan-etorriak nabarmen ugaritzea, bizikletaren erabilera segurua eta erakargarria bermatzeko inguruabarrak sortuz horretarako.
Asmo horrekin, araudi batzuk onetsi dira, bizikleta bidezko mugikortasunaren arloko foru jardunari lege oinarria ematen diotenak, eta plangintza-dokumentu batzuk, gauzatu beharreko jarduketak estrategikoki orientatzekoak. Nabarmentzekoak dira Bizikleta Bideen 1/2007 Foru Araua, 2/2013 Foru Araua —Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektoriala onesten duena— eta Gipuzkoako Bizikletaren Estrategia 2014-2022.
Ekonomiari dagokionez, Gipuzkoako Foru Aldundiak arlo honetan egindakoak 107 milioi euroko gastua izan du guztira (2000-2021), langileen kostuak barne izan gabe.
Ahalegin horren erakusgarri nagusia Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea eraikitzea da. 236 km ditu (133 km, foru titulartasunekoak; eta 103 km, udal titulartasunekoak), eta bizikleten eta oinezkoen mugikortasunerako azpiegitura errespetagarri bat egituratzen ari da. Azpiegitura horrek hainbat hirigune, jarduera ekonomikoko eremu eta ekipamendu lotzen ditu, eta Gipuzkoako biztanleriaren zati handi bati ematen dio zerbitzua. Bizikleta-azpiegitura horri esker, foru aldundietan soilik, 2011 eta 2021 artean, 56 milioi bidaia baino gehiago egin ziren bizikletaz eta oinez.
Gipuzkoako udalerrietan ere gero eta interes handiagoa dago mugikortasun jasangarria —bereziki bizikleten mugikortasuna— sustatzeko.
Joera horri esker, bizikleta bidezko mugikortasunarekin lotutako udal planak eta proiektuak idatzi dira, baita bizikletaren erabilera sustatzeko hainbat programa ere.
Bizikleta-bideen tokiko sareak zabaltzeaz gain, bizikleta erabiltzen duten pertsonentzako zerbitzu publiko eta pribatuen eskaintza handitzen ari da, baita bizikleta-aparkalekuen hornidurak ere. Gure udalerri gehienek badituzte bizikleta-aparkalekuak, eta guztira 15.000 plaza baino gehiago eskaintzen dituztela zenbatesten da.
Era berean, hobetu egin dira tren eta autobusetan bizikletak garraiatzeko aukerak, batez ere tolesgarriak garraiatzekoak; beste bizikleta mota batzuk ere integratu beharra dago oraindik, nolanahi ere, eta, halaber, bizikleten eta garraio publikoaren arteko konbinazioarekin lotutako beste alderdi batzuk hobetu behar dira.