Beirate beruneztatuak

Gaur egungo fabrikazio-prozesuetan lana asko errazten duten aurrerakuntza tekniko ugari egon arren, batez ere erreminta eta materialei dagokionez, iraganezko prozesuen ezaugarri gehienak mantentzen dira, eta oraindik ere beiralariek trebetasun eta jakintza handi behar dituzte lan egiteko.

Beirate bat egiteko, lehenbizi, diseinatzaileak kokalekua nolakoa den jakin behar du ahal eta xehetasun handienez (orientazioa, altuera eta abar), batez ere, argiaren intentsitatea nolakoa izango den jakiteko. Izan ere, hori oso garrantzitsua da koloreak aukeratzerako orduan. Jarraian, beiratearen edukia erabakitzen zen (irudiak, marrazkiak eta abar), lanbidean bozetatzea deritzona. Pauso hori bezeroak emandako ideia batean oinarrituta edo artistak berak zuen ideian oinarrituta egiten zen.  Ospe handiko artistek beirateak egiteko bozetoak egin dituzte. Obra oso garrantzitsuetan izan ezik, gehienetan ohikoena maisu-beiralariak berak lan hori egitea, betiere bere eskarmentuan oinarrituta. Hala ere, esan beharra dago sormen handia behar del lan hori egiteko, baita gaitasun artistiko berezi bat ere.

Bozetua egitean, beiratearen aurrekontua egiten du, eta beiralariak enkargua lortzen du. Batzuetan, berriz, kontrakoa gertatzen da; hau da, diru kopuru zehatz bat bakarrik dago, eta artisaua aurrekontu horretara mugatu behar da.

Behin bozetua onartu ondoren, beiratearen tamaina berean marraztu behar da, berunezko egitura nondik doan eta beirek hartu beharreko forma, kolorea eta ehundura zehaztuz. Hori guztia estraza-paperean marrazten zen, baina gaur egun kalitate hobeagoko papera erabiltzen da, lodiera handiagokoa. Lan hori egiteko lanbidearen jakintza handia behar da, baita eskarmentu handia ere. Marrazki hori eredutzat hartuz, azpian kalko paper bat jartzen da, eta horren azpian kartoi bat. Marrazko originala iltze batekin errepasatzen da, eta era horretan marrazkiaren kopia bat lortzen de (kartoia), beiratea egiteko funtsezkoa dena.

El diseñador dibujando el primer boceto de una vidriera. El artesano reproduciendo a tamaño real sobre papel grueso el diseño de la vidriera, para lo que se guía del primer boceto.

Kartoi hori mahai gainean jartzen da, eta maisu-beiralariak patroiak edo ereduak (piezen tamainak) mozten ditu, behin betiko beiratea osatuko duten pieza bakoitzaren formakoak. Horretarako guraize berezi batzuk erabiltzen dituzte (beiralari-guraizeak). Aho bikoitza dute eta eredu bakoitzaren perimetroan 1,75 mm-ko zerrenda bat ateratzen dute, beiren artean beruna jartzeko tartea utzi eta horrela beirak lotu ahal izateko. Horrekin, prestaketa-prozesuari amaiera ematen zaio, eta beiratea egiten hasten dira.

Beira aukera izugarria dago, ia 1600 tonalitate ezberdin daude, baita kalitate eta ehundura ezberdinak ere. Artisauak aukera guzti horretatik aukeratzen ditu beirak, eta eskarmentu handiz konbinatuz, beirategi bakoitzari bere ukitu berezia ematen dio. Kartoia gainean jarri ondoren, beira ereduen arabera mozten da. Horretarako berariazko tresna ugari daude, besteak beste altzairuzko erruleta, disko-makina, zirkulu-ebakitzailea eta zirkunferentzia-makina, piezei nahi den forma zehatza eman ahal izateko.

Askotan piezak pintatu egin behar dira, historiadun beiratea egiteko. Horretarako, grisaila erabiltzen da, burdin edo kobre oxidoz osatutako pintura. Grisaila ura edo ozpinarekin diluitu eta goma arabigoarekin nahastuta ematen da (hobeto finkatzeko). Jarraian, piezak labean egosten dira 600º C-ra, ondo beiratzeko.

Una vez cortados las distintas piezas de cristal, se van montando una junto a otra sobre el dibujo de la vidriera a tamaño real. Una vez unidas todas las piezas de cristal, con las tiras de plomo, la vidriera queda terminada.

Beira guztiak prest daudenean, beiratea muntatze abesterik ez da falta. Moztutako beirekin diseinatutako irudiak osatzen dira, eta berunezko zerrendekin lotzen dira.

Beruna H forman iristen da lantegira. Neurri ezberdinekoa izan zitekeen, baina ohikoena 7 mm-ko zabalerakoa izaten zen. Beiratea mahai baten gainean muntatzen zen: aldez aurretik egindako marrazkia zabaltzen zen, eta horri jarraituz, maisu beiralariak beira puska bakoitza dagokion lekuan jartzen du, berun zerrenden artean. Jarraian, egur puska batekin beruna estutzen zuen, horrela beira eta beruna lotzeko. Beira puska bat jartzen duen bakoitzean, iltze txiki batekin finkatzen du pieza hori, inguruko piezak jarri arte bere tokitik mugitu ez dadin. Lana ertz batetik egiten hasten da, eta poliki-poliki beirate osoa osatzen doaz. Funtsezkoa da berun zerrenden arteko mihiztadura perfektua izatea, horren araberako izaten baita obra osoaren sendotasuna. Muntaia amaitu ondoren, juntura guztiak eztainuz soldatzen dira bi aldetatik, beira oraindik ere hobeto finkatzeko. Ondoren, berun zerrenda guztiak egurrezko espatula batekin estutzen dira (berunak jaistea deritzona), erabat zapaldu eta dena erabat giltzatuta utzi arte.

Akabera perfektua emateko bi eragiketa egiten dira. Lehenbizi, kaltzio sulfatoz, linazi-olioz eta agoarrasez egindako masilla bat ematen zaio beirate osoari, bi aldetatik. Horri esker, ura ez da juntetatik irazten. Horretarako zerrautsa ere erabiltzen da, masillarekin nahastuta beira eta berunaren artean jartzen dena. Bigarren eragiketak beruna paboiztatzean datza. Beruna eta eztainuzko soldadurak berdindu egiten dira arrabotaren bidez. Jarraian, soldadurak atzetik sendotzen dira dena hobeto lotzeko, eta horrela amaitutzat jotzen da fabrikazio-prozesua.

Vidriera diseñada por Simón Berasaluce dedicada a la Cofradía de los navegantes de Deva.